سلنیوم یک عنصر شبه فلز است که خصوصیات آنتی اکسیدانی آن برای انسان، حیوانات و گیاهان به اثبات رسیده است. برخی از گیاهان به عنوان گیاهان انباشته کننده این عنصر معرفی شده اند و در تعداد اندکی نیز سلنیوم به عنوان عنصری سودمند در رشد شناخته شده است. به منظور بررسی اثر سلنیوم بر برخی خصوصیات کمی وکیفی گل رز ( رقم مینیاتوری ) آزمایشی با استفاده از نمک سلنات سدیم ( به روش محلول پاشی ) در 4 سطح با غلظتهای 0 ، 0.5 ، 2 ، 4 ppmدر شرایط کشت خاکی در پاییز 91 در گلخانه شهید فکوری تهران به اجرا در آمد.
گل رز (نسترن) از گیاهان خانواده رزاسه (Rosaceae) می باشد که در مقیاس وسیعی از مناطق آب و هوایی کشت می شود به همین دلیل همه ساله مقدار زیادی گل و میوه در کشور تولید می شود که متاسفانه هیج استفاده ای مخصوصاً از میوه آن نمی شود. میوه گل رز یکی از منایع مهم ویتامینC و سایر آنتی اکسیدان ها است. واریته های مختلف گل رز نظیر سفید، صورتی، مخملی، قرمز و آتشی مورد بررسی قرار گرفت. نمونه ها در دو مرحله برای به دست آوردن میوه های نابالغ و میوه های رسیده جمع آوری شدند. اندازه گیری ها با استفاده از روش رنگ سنجی صورت گرفت. نتایج نشان داد مقدار آنزیم ها و آنتی اکسیدان ها در میوه های رسیده و میوه های نابالغ و هم چنین در واریته های مختلف مورد بررسی متفاوت بود به طوری که واریته گل مخملی از نظر ویتامین ث و پروتئین کل، گل آتشی از نظر پلی فنل اکسیداز و کاتالاز مقدار بیشتری از سایر واریته ها داشتند. همچنین پروتئین کل و ویتامین ث در میوه نارس و پلی فنل اکسیداز در میوه رسیده بیشتر بود و مقدار پیروگالل پراکسیداز و کاتالاز در هر دو حالت (میوه های رسیده و نابالغ) تقریباً یکسان بود. تجزیه و تحلیل نتایج حاصله با استفاده از نرم افزار SPSS صورت گرفت.
فناوری تولید محصولات گلخانه ای منجر به افزایش چشمگیری راندمان بهره وری از منابع محدود آبی و خاکی گشته و اهمیت آن با توجه به اقلیم خشک و کم باران اکثر نقاط کشور ما غیر قابل انکار است باتوجه به بالا بودن هزینه های احداث گلخانه، لزوم انجام تحقیاقت در زمینه یافتن راهکارهای مناسب اقتصادی دقیق و نشر آن لازم به نظر می رسد برای تحقق این امر و جهت آنالیز اقتصادی محصولات گلخانه ای در استان خوزستان 80 گلخانه با جنس سازه چوبی با پایه فلزی که به کشت گل رز و مریم اختصاص دارند در نظر گرفته شده اند. اطلاعات مورد نیاز از طریق تنظیم پرسشنامه و مصاحبه با گلخانه داران و همچنین اطلاعات موجود در سازمان جهاد کشاورزی استان جمع آوری شده است نتایج بررسی ها نشان می دهد که نسبت فایده به هزینه برای کشت گلخانه ای این 2 محصول 1/89 است که نشانه می دهد کشت این 2 محصول در گلخانه های استان از سودمندی اقتصادی برخوردار است متوسط هزین های جاری درآمد و سود ناخالص در گلخانه های گل و گیاه زینتی مورد بررسی به 1199630، 2972982، 1735378 تومان در 1000 متر مربع می باشد بیشترین درصد هزینه های جاری مربوط به حقوق کارکنان با 68/69% است و بعد از آن به هزینه قلمه و پیاز با 16/68% اختصاص دارد متوسط عملکرد گل رز و مریم به ترتیب 1661/08 و 151513/17 شاخه در 1000 متر مربع می بادش با توجه به ابلات بودن درآمد در گلخانه های کوچک نسبت به گلخانه های متوسط و بزرگ، میتوان با اعمال مدیریت بهتر و استفاده از نهاده های مرغوب تر عمکلرد و در نتیجه درآمد را در این گلخانه ها افزایش داد.
امروزه از مواد آلی و معدنی مختلفی به عنوان بستر کشت استفاده می شود.هریک از این مواد دارای ویژگی های منحصر به فردی می باشند.به طور کلی این مواد باید از ظرفیت نگهداری آب، تهویه کافی، زهکش مناسب و ظرفیت تبادل کاتیونی بالا برخوردار بوده و همچنین نباید هیچگونه تاثیر سوء و مضری برای گیاه داشته باشند.به منظور بررسی قابلیت جایگزینی بستر کشت کوکوپیت و پرلیت با بسترهای کشت جدید و ارزان قیمت حاصل از ضایعات موادآلی و ترکیبات معدنی در پرورش و خرید گل رز شاخه بریده ژربرا رقم رزالین ، پژوهشی بر اساس طرح آماری بلوک کاملا تصادفی با 7 تیمار و 3 تکرار صورت گرفت. تیمارهای بکار رفته شامل کوکوپیت50%+پرلیت50%(شاهد)، کوکوپیت50%+خاکبرگ50%، پرلیت50%+خاکبرگ50%، پرلیت50%+ورمی کمپوست50%، خاک باغچه35%+پرلیت15%+کوکوپیت50%، خاک باغچه 35%+پرلیت15%+خاک برگ50% و خاک باغچه35%+پرلیت15%+ورمی کمپوست50% بود. صفات اندازه گیری شده عبارت بودند از: ماندگاری گل رز روی بوته، قطر ساقه، ارتفاع ساقه، سطح برگ، تعداد گل رز و تعداد برگ. بر اساس نتایج بدست آمده، بیشترین میزان تعداد برگ و گل، ارتفاع و قطر ساقه در بستر کشت (کوکوپیت50%+خاک برگ50%)و بیشترین میزان سطح برگ در بستر کشت (پرلیت 50%+ورمی کمپوست50%) مشاهده شد. بطور کلی نتایج این تحقیق دلالت بر آن داشت که بسترهای کشت (کوکوپیت50%+خاک برگ50%) و (پرلیت 50%+ورمی کمپوست50%) را می توان برای کشت ژربرا رقم(Rosalin) معرفی کرد.
گل رز با نام علمیL. Rosa hybida از مهمترین و پرطرفدارترین گل های زینتی شاخه بریده در دنیا است. بنابراین تولید و خرید گل رز در مدت زمان کمتر و با کیفیت بهتر از نظر تجاری دارای اهمیت بالایی می باشد.در خرید گل رز یکی از اقدامات مهم در افزایش عملکرد و کیفیت گل رز گلخانه ای، افزایش نور در دسترس گیاه در شرایط آب و هوایی ابرناک و کم نور است که تاثر زیادی در خرید گل رز دارد. امروزه استفاده از منبع های نور تکمیلی جدید به عنوان جایگزین منبع های نور قدیمی در خرید گل رز و همچنین بهبود شرایط رشد و نمو گیاهان زینتی مانند گل رز، مورد توجه است که در برخی موارد اثرگذاری بهتر و موثرتر این منبع های نوری نسبت به منبع های نور قدیمی نیز مشاهده شده است. این پژوهش با هدف بررسی تاثیرگذاری منبع نور دیود های ترکیبی و جدید در مقایسه با منبع های نور متداول و قدیمی متال هالید و پرفشار سدیمی بر شاخص های مورفولوژیک و فیزیولوژیک گل رز رقم سامورایی صورت گرفت. همچنین به بررسی اثر نور طبیعی در فصل سرد به عنوان شاهد در این گیاه پرداخته شد. بنابراین به منظور تعیین منبع نور مکمل بهینه برای تولید گل رز شاخه بریده رقم سامورایی به روش هیدروپونیک از نوردهی تکمیلی با لامپ بخار فلزی، لامپ های با فشار سدیمی بالا، و دیودهای منتشر کننده نور رشد برای پرورش گل رز گلخانه ای رقم سامورایی استفاده شد.
مواد و روش ها
این آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 گروه تیماری شامل نورهای تکمیلی متال هالید، پرفشار سدیمی، دیودهای ساطع کننده نور ترکیبی در مقایسه با شاهد (نور طبیعی خورشید) در 3 تکرار با 4 بوته گل رز در هر تکرار در گلخانه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان و آزمایشگاه باغبانی در سال1400 -1399 انجام شد. صفات ریخت شناسی و بیوشیمیایی شامل طول ساقه، قطر غنچه، وزن تر و خشک ساقه گل، محتوای کلروفیل و کاروتنویید، محتوای کربوهیدرات و آنتوسیانین، کیفیت طاهری عملکرد گل شاخه بریده رز رقم سامورایی در این آزمایش اندازه گیری شد.
یافته ها
براساس نتایج به دست آمده، تیمارهای نور تکمیلی بر صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گل رز رقم سامورایی در سطح 1 درصد اثر معنی دار بودند. در مقایسه با تیمار شاهد، تیمار دیودهای میکس شده نوری بیشترین تاثیر را بر شاخص های مورفولوژیکی قطر غنچه و ساقه گل داشت؛ نتیجه مشابه در افزایش وزن تر و خشک گیاه به دست آمد؛ همچنین تجمع رنگیزه های فتوسنتزی در تیمار نوری دیودهای ترکیبی بیشترین سطح را داشت. دیودهای نور رشد توانست سطح کربوهیدرات های محلول و محتوای آنتوسانین ها را به طور معنی داری نسبت به سایر تیمارها افزایش دهد. با بررسی شاخص کیفیت گل مشخص شد دیودهای نوری شاخص های خصوصیات ظاهری گل را بهبود بخشید و بالاترین میزان عملکرد گل در تیمار نوری دیود ترکیبی بود. در بین تیمارهای مورد بررسی، بهترین و بیشترین کمیت و کیفیت گل رز شاخه بریده توسط تیمارهای دیودهای ساطع کننده نور ترکیبی در مقایسه با سایر تیمارهای نور تکمیلی و همچنین تیمار شاهد مشاهده شد.
نتیجه گیری
با توجه به اثرات مطلوب تیمارهای دیودهای ساطع کننده نور ترکیبی بر خصوصیات کیفی و عملکرد گل رز رقم سامورایی، با در نظر گرفتن بازده انرژی بالاتر، عمر طولانی تر و صرفه اقتصادی در بازه زمانی طولانی تر در کشت های گلخانه ای، استفاده از دیودهای نور ترکیبی در نوردهی تکمیلی کشت های فشرده در اولویت می باشد. نورهای تکمیلی دیود ترکیبی نیز به دلیل برتری معنی دار نسبت به شاهد و نقش مثبتی که در بهبود فرآیند رشد و نمو گل رز رقم سامورایی دارند، پیشنهاد می گردد؛ همچنین نور مکمل دیودهای ترکیبی به عنوان جایگزینی برای نورهای تکمیلی متال هالید، پرفشار سدیمی توصیه می گردد.
در این تحقیق با انجام آزمون برش، اثرات زاویه مایل و سرعت برش بر مقاومت برشی و انرژی مصرفی در واحد سطح ساقه گل رز (Rosa hybrids) مطالعه شد. همچنین تاًثیر سرعت کندن برگ، جهت اعمال کشش و مکان قرارگیری برگ بر روی ساقه بر نیرو و انرژی مصرفی برای کندن برگ از ساقه مطالعه گردید . تمام آزمایش ها با استفاده از دستگاه آزمون کشش - فشار اینستران انجام شدند . میانگین مقاومت برشی و انرژی مصرفی در واحد سطح ساقه ها به ترتیب 1/63 مگا پاسکال و 5/16 میلی ژول برمیلی مترمربع برآورد شد . زاویه مایل تیغه تاثیر معنی داری در سطح 1% بر مقاومت برشی و انرژی مصرفی در واحد سطح ساقه نشان داد. با افزایش سرعت برش از 10 تا 500 میلی متر بر دقیقه، مقاومت برشی و انرژی مصرفی در واحد سطح ساقه کاهش یافت . با افزایش قطر ساقه، سطح مقطع دمبرگ نیز افزایش می یابد. با افزایش قطر ساقه، مقادیر نیرو و انرژی مورد نیاز برای کندن برگ افزایش یافت در حالی که شاهد کاهش مقدار انرژی بر واحد سطح بودیم . سرعت و جهت کشش تاثیر معنی داری در سطح 1% بر مقاومت کششی و انرژی در واحد سطح داشتند در حالی که مکان قرارگیری برگ تنها برای انرژی معنی دار شد . نتایج آزمون دانکن نشان داد که میانگین نیرو برای کشش مثبت و منفی بترتیب 13/21 و 2/22 نیوتن بود.
دانستن خواص مکانیکی ساقه گل برای طراحی سیستم های اتوماتیک فراوری گل شاخه بریده ضروری است . برای تعیین نیروی لهیدگی، انرژی لهیدگی، مدول الاستیک و مقدار تغییر شکل مجاز ساقه در فرایند انتقال و فراوری گل، ساقه گل رز بین دو صفحه موازی بارگذاری شد. آزمایشات در سه سطح سرعت (10، 100 و 200 میلی متر بر دقیقه ) ، دو ناحیه از ساقه (بالای ساقه نزدیک به گل و پایین ساقه نزدیک به ریشه ) و اقطار مختلف ساقه (میلی متر ) انجام شد .نتایج حاکی از آن بود که کلیه پارامترهایی که در بالا اشاره شد، تاثیر معنی داری در خواص مکانیکی اندازه - گیری شده داشت (0،01= p) مقادیر نیرو و انرژی لهیدگی برای نمونه ها در محدوده 35 ، 47 تا 15 ، 113 نیوتن و 54 ، 29 تا 57 ، 104 میلیژول بود. مقدار مدول الاستیسیته برای نمونه های مختلف از 05 ، 30 تا 134،5 مگا پاسکال تعیین شد . نمونه های ناحیه پایین بطورمعنی داری دارای نیرو، انرژی لهیدگی و مدول الاستیسیته بیشتری نسبت به نمونه های ناحیه بالا بودند . با افزایش سرعت بارگذاری از 10 تا 200 میلیمتر بر دقیقه، مقدار میانگین نیروی لهیدگی و انرژی بر واحد سطح به ترتیب از 84,5 به 62,4 نیوتن و از 56,1 به 42,3 میلیژول بر میلی متر مربع برای گروه پایین و از 73,1 به 66,8 نیوتن و از 33,7 به 20,8 میلی ژول بر میلی متر مربع برای گروه بالا کاهش یافت.
شیوه کشت درون شیشه ای علاوه بر اینکه روش مناسبی برای تکثیر رقمهای تجاری گل سرخ با یکنواختی بسیار بالا و در مدت زمان کم می باشد، امروزه به عنوان راه گشای مطلوبی در جهت اصلاح از طریق دست ورزی ژنتیکی به شمار می رود. جوانه های کشت بافتی سه رقم گل سرخ شاخه بریده تجاری به منظور تکثیر و پرآوری در ترکیب با چهار تنظیم کننده رشد BA (44/4- 59/1-0 میکرو مولار)، NAA (54/0- 27/0- 21/0- 0 میکرو مولار)، IBA (14/0- 0 میکرو مولار) و GA3 (29/0-0 میکرو مولار) ارزیابی شدند. محیط کشت پایه MSحاوی کلات آهن FeEDTA یا FeEDDHA بود. برای القای ریشه در رقمهای مورد مطالعه، تیمار ترکیبی شامل 9/9 میکرو مولار IBA و 7/5 میکرو مولارIAA اعمال شد. نرخ پرآوری در ترکیب های تیماری بسته به رقم متغیر بود. تیمار 59/1 میکرو مولار BA و 14/0 میکرو مولار IBA در همه رقم ها از بیشترین درصد پرآوری و رشد برخوردار بود. درصد ریشه زایی، میانگین تعداد ریشه و طول ریشه بسته به نوع رقم تفاوت معنی داری نشان داد. نوع کلات آهن بر میانگین شاخساره تولیدی موثر بوده ولی از نظر سایر صفات مورد بررسی در تیمار های پرآوری و ریشه زایی تاثیر قابل ملاحظه ای نداشت.
ایجاد تنوع در رنگ گل های شاخه بریده از طریق دور گیری و جهش انجام گرفته است. اما برخی تولیدکنندگان و گل فروشان با رنگ کردن گل ها این کار را انجام می دهند. به منظور بررسی عمر ماندگاری و برخی صفات کیفی گل شاخه بریده رز سفید رقم اولانچ پس از فرایند رنگ پذیری توسط محلول های رنگی، از چند رنگ طبیعی و مصنوعی استفاده گردید. برای تهیه محلول های رنگی از پودر گیاهان قهوه، سماق، روناس و وسمه، پودر زعفران، رنگ خوراکی سبز، رنگ خوراکی آبی و رنگ خورا کی سبز + رنگ خوراکی آبی استفاده و از آب مقطر به عنوان شاهد استفاده شد. گل ها 36 ساعت درون محلول های رنگ قرار گرفتند. گل هایی که در محلول های حاوی سماق، قهوه، وسمه و روناس قرار داشتند، بعد از 12 ساعت، بدون رنگ گیری، پژمرده شدند؛ اما رنگ پذیری در گل هایی که در محلول های حاوی زعفران و رنگ خوراکی آبی، سبز و سبز + آبی قرار داشتند، انجام گرفت و گل ها شادابی مناسب را داشتند. پس از آن، گل ها در آب مقطر قرار گرفتند. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با 5 تیمار و 3 تکرار انجام شد. صفات عمر گلجایی، کلروفیل، وزن تر، مواد جامد محلول و جذب آب مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد رنگ های خوراکی مصنوعی و زعفران، عمر گلجایی، کلروفیل، جذب آب و وزن تر گل را نسبت به شاهد کاهش دادند اما مواد جامد محلول را افزایش دادند.
این پژوهش با هدف افزایش عمر گل جایی گل بریده رز و با کاربرد اسانس های گیاهی اکالیپتوس و پونه هر کدام در دو غلظت 250 و 500 (میلی گرم بر لیتر) در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گرفت. گل های شاخه بریده پس از انتقال از گلخانه، به صورت مدت دار با محلول های یاد شده، تیمار و در همه تیمارها از ساکارز 4درصد استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که بیشترین عمر گل جایی، با اسانس پونه در هر دو غلظت به کاررفته به مدت 9 روز ایجاد شد و کمترین درصد پژمردگی در اسانس پونه با غلظت 500 (میلی گرم بر لیتر) به دست آمد. در ضمن اسانس های نامبرده سبب کاهش بار میکروبی محلول های گل جایی نسبت به شاهد شدند.
