اثر سالیسیلیک اسید و متیل جاسمونات بر دوام گل و شاخص های فتوسنتز گل شاخه بریده رز

این تحقیق با هدف مقایسه تاثیر سالیسیلیک اسید و متیل جاسمونات بر دوام گل بریده رز رقم Grand prix از طریق بررسی برخی شاخص های فتوسنتز در فروردین سال 1391 انجام گرفت. بدین منظور تعداد 235 شاخه گل رز قرمز رقم (Grand prix) در گلدان های حاوی 1 لیتر ساکارز 2 درصد در سردخانه با دمای 8 درجه سانتی گراد و رطوبت 55 درصد و نور 260 لوکس قرار گرفت و هفته ای 1 بار به مدت یک ماه با غلظت های مختلف سالیسیلیک اسید شامل 2-10، 3-10، 4ˉ10 و 5ˉ10 مولار و متیل جاسمونات 20، 40، 60، 80 و 100 میکرومولار محلول پاشی شدند. کلیه 11 تیمار مذکور در طرح فاکتوریل با 3 تکرار انجام شد. فاکتورهای اندازه گیری شده شامل فاکتورهای ظاهری (دوام گل و برگ) سنجش کلروفیل های a، b و قندهای محلول بود. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد فاکتور ظاهری گل و برگ در تیمار 3-10 مولار سالیسیلیک اسید در مقایسه با سایر تیمارها و شاهد بهینه بود. قندهای محلول و کلروفیل a و b نیز در تیمار 3-10مولار اسید سالیسیلیک در مقایسه با شاهد و سایر غلظت های اسید سالیسیلیک افزایش یافت. از سوی دیگر بر اساس نتایج حاصل از تیمار با متیل جاسمونات افزایش فاکتور ظاهری گل و برگ و نیز قندهای محلول در تیمار 100 میکرومولار مشاهده شد و کلروفیل a نیز در همه تیمارها نسبت به شاهد افزایش معنی داری را نشان داد.
 

ارزیابی امکان کاربردکفشدوزک و رقم مقاوم گل رز در مدیریت شته رز

 

مدیریت تلفیقی آفات با تاکید بر استفاده هم زمان عوامل کنترل زیستی و ارقام مقاوم می تواند یکی از راهکارهای کارآمد برای مدیریت آفات باشد. در این پژوهش تاثیر ارقام حساس (Orange) و مقاوم (Tea) گل رز روی فراسنجه های جدول زندگی شته رز Macrosiphum rosae (L.) (Hem.: Aphididae) و کفشدوزک شکارگر آن،Hippodamia variegata (Goeze) (Col.: Coccinellidae)، در شرایط آزمایشگاهی ارزیابی شد. داده های به دست آمده با استفاده از تیوری جدول زندگی سن-مرحله رشدی، دو جنسی تجزیه و میانگین و خطاهای معیار با استفاده از مدل بوت استرپ محاسبه شد. میانگین دوره رشد و نمو مرحله نابالغ (دوره پورگی) شته رز روی رقم مقاوم (20/15 روز) به طور معنی داری بیشتر از رقم حساس (53/9 روز) بود. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) شته رز روی ارقام حساس و مقاوم به ترتیب 330/0 و 115/0 بر روز بود. علاوه بر این، مقادیر نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) کفشدوزک تغذیه کرده از شته های پرورش یافته روی ارقام حساس و مقاوم به ترتیب 145/0 در برابر 126/0 بر روز بود. طول کل دوره قبل از تخمریزی (TPOP) کفشدوزک روی رقم مقاوم (66/26 روز) به طور معنی داری طولانی تر از رقم حساس (83/23 روز) بود، ولی میزان باروری کل روی رقم مقاوم (34/370 تخم/ماده) به طور معنی داری کمتر از رقم حساس (65/451 تخم/ماده) بود. نتایج به دست آمده در این پژوهش، به ویژه پایین بودن نرخ ذاتی افزایش جمعیت و میزان باروری این شکارگر روی رقم مقاوم گل رز (Tea)، بیانگر ضرورت انجام پژوهش های بیشتر در خصوص استفاده تلفیقی از ارقام مقاوم و عوامل بیوکنترل در برنامه های کنترلی شته رز می باشد.

بررسی عطر گل و اسانس گلبرگ Rosa iberica

 

گل های وحشی رز ایبریکا به منظور پیدا کردن عطر و اسانس مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل توسط گاز کروماتوگرافی و گاز کروماتوگرافی / طیف سنج جرمی (GS / MS) انجام شد. ترکیبات آلی فرار استخراج شده از گلبرگ ها حاوی یازده ترکیب بود که فراوان ترین این ترکیبات عبارتند از: الکل فنیل اتیل (82/38 %)، بنزیل الکل (48/28 %) و ژرانیول (57/12 %). تجزیه و تحلیل اسانس شامل سیزده ترکیب بود که آنتول (56/45 %) و اسید فتالیک (23/32 %) بیشترین میزان را داشتند. رایحه و اسانس موجود در گلبرگ های R. iberica به عنوان مواد افزودنی طبیعی غذایی، ترکیبات دارویی و یک گیاه معطر در استراتژی های اصلاحی گیاهان زینتی مفید است.

نگاهی به تاریخچه و فیلوژنی گونه گل محمدی (Rosa × damascena)

 

گونه گل محمدی (Rosa × damascena) از مهمترین گونه های تیره گل سرخیان (Rosaceae) در ایران است که در گستره کوهستانی ایران از پهنه های غربی کشور تا کوهپایه های مرکزی و شرقی تکثیر می یابد. این گونه به لحاظ کاربرد در صنایع دارویی و عطرسازی حایز اهمیت است. براساس مطالعات گسترده ای که بر روی ژنوتیپ های این گونه در ایران صورت گرفته تنوع قابل ملاحظه ای مشاهده شده است و ایران به عنوان مرکزی دارای پتانسیل در ایجاد تنوع ژنتیکی و اصلاح ارقام این گونه می تواند درنظر گرفته شود. به نظر می رسد این گونه می تواند مهمترین جد مستقیم واریته های شمال غرب اروپایی بخشه Rosa در جنس Rosa بوده باشد که به صورت دورگی از سه گونه رز وحشی بوجود آمده و گونه R. moschata گونه والد مادری آسیایی آن است. طبق شواهد فسیل بدست آمده آسیا به عنوان ناحیه اجدادی برای جنس Rosa پیشنهاد می شود و بخش Synstylae  از این جنس به عنوان قدیمی ترین گروه در حدود 30 میلیون سال پیش به سمت اروپا گسترش یافته است. فیلوژنی این جنس مشکل، نشان می دهد که ارایه تحلیلی در چارچوب تکاملی نیازمند مطالعات بیشتر است.

تاثیر سدیم نیتروپروساید بر عمر گلجایی گل های شاخه بریده رز

عمر گلجایی طولانی مهمترین فاکتور تعیین کننده ارزش اقتصادی در گل رز شاخه بریده است. در این پژوهش اثر سدیم نیتروپروساید (SNP) بصورت تیمار پالس در 4 سطح 0، 20، 40 و 60 میکرومولار بر عمر گلجایی گل های شاخه بریده رز (Rosa hybrida L.)، لیسیانتوس (Eustoma grandiflorum) و آفتابگردان (Helianthus annuus L.) بررسی شد. این آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار و 12 تیمار اجرا شد. نتایج نشان داد که بالاترین عمرگلجایی گل های شاخه بریده رز (33/14 روز) و آفتابگردان (5/14 روز) با کاربرد 40 میکرومولار SNP بدست می آید در حالی که بیشترین عمر گلجایی لیسیانتوس (00/14 روز) متعلق به تیمار 20 میکرومولار SNP بود. تیمار 20 میکرومولار SNP موثرترین تیمار در حفظ ماده خشک در گل های شاخه بریده رز بود.کاربرد SNP نسبت به شاهد بطور معنی داری موجب کاهش تولید اتیلن در گل های شاخه بریده رز و لیسیانتوس شد. کمترین اتیلن تولید شده در گل های شاخه بریده آفتابگردان (03/0 نانولیتر در لیتر در ساعت در هر گرم وزن تر) به تیمار 60 میکرومولار SNP تعلق داشت. SNP اثر معناداری بر جذب آب، جمعیت میکروبی محلول گلجایی و انتهای ساقه و کلروفیل b نداشت؛ اما بطور معنی داری موجب حفظ پروتیین در گل های شاخه بریده مورد آزمایش شد. بطورکلی می توان گفت که SNP از طریق مهار تولید اتیلن و حفظ پروتیین ها موجب بهبود ماندگاری پس از برداشت در گل های شاخه بریده رز، لیسیانتوس و آفتابگردان می شود.

کنترل بیولوژیک سفید بالکها

سفید بالکها متعلق به خانواده آلیرودیده ) Aleyrodidae ( میباشند که حداقل سه گونه از آنها در کشور ما از اهمیت فوقالعاده زیادی برخوردارند و عبارتند از:

 

۱- سفید بالک گلخانه (Trialeurodes vaporariorum )

۲- بِمیسیا تاباسی (Bemisia tabaci )

۳- بِمیسیا اورجنتیفولی (Bemisia orgentifolii)

 

دو گونه اخیر عمدتاً در شرایط مزرعه ای و صحرایی از آفات مهم گیاهان بویژه پنبه هستند ولی بدلیل وسیع بودن طیف میزبانی آنها در روی گیاهان زینتی و محصولات گلخانه ای نیز فعالیت میکنند. سفید بالک گلخانه با شرایط گلخانه ای تکامل و سازش پیداکرده و یکی از آفات مهم و کلیدی محصولات گلخانه ای است.این آفات تخم هایشان را از طریق ساقه بسیار کوتاهی داخل بافت گیاهان قرار میدهند. بعد از اینکه تخم تفریغ شد و لاروها خارجشدند، با قطعات دهانی زننده مکنده خود شروع به تغذیه از شیره گیاهی میکنند و باعث زرد شدن و در جمعیتهای بالا باعث ریزش و خشک شدن برگ گیاهان میشوند. از مهمترین پارازیتوئید آفات محصولات گلخانهای، میتوان به زنبورهای خانواده آفلینیده (Aphelinidae) اشاره کرد.

 

 

در این خانواده گونه های مختلف جنس اِنکارسیا ( Encarsia ) از دشمنان طبیعی و مهم این آفات هستند. در بین گونه های جنس اِنکارسیا گونه ای به نام انکارسیا فورمازا ( Encarsia formosa) انتشار جهانی دارد و به عنوان یک فرآورده بیولوژیک و دشمن طبیعی تکثیر شده، و برای کنترل سفیدبالکها در شرایط گلخانه ای رها سازی میشود. طول بدن این زنبور حدود یک میلیمتر بوده و قسمت قفسه سینه آن سیاه رنگ و شکمش زرد رنگ است، تخم خود را در داخل بدن پوره های سنین مختلف (Trialeurodes) قرار میدهد و بجز حشره کامل بقیه مراحل رشدی آن در داخل بدن میزبان سپری میشود. بعد از کامل شده حشره، زنبور بالغ از طریق جویدن پوسته بدن میزبان از آن خارج میشود.

 

زنبور انکارسیا فورمازا را بر روی میزبان طبیعی یعنی سفید بالک گلخانه ای و بر روی گیاه توتون بصورت انبوه تکثیر کرده اند. گاهی بر روی یک برگ توتون میتوان هزار عدد از این زنبور را تکثیر و در گلخانه رها سازی کرد، تولید نتاج نر در این زنبور بسیار نادر و کم است.در تعدادی از زنبورهای پارازیتوئید خانواده آفلینیده (Aphelinidae) مخصوصاً گونه های جنس انکارسیا( Encarsia) مانند انکارسیا فورموزا و انکارسیا لوته آ (Encarsia lutea) تولید نتایج نر از طریق هیپر پارازیتیسم (Hyper parasitism) یا اتو پارازیتسم (Auto parasitism) است . هیپر پارازیتیسم به پدیدهای گفته می شود که یک پارازیتوئید، پارازیتوئید دیگر را پارازیته میکند، در اتو پارازیتیسم یک پارازیتوئید نتاج خودش را پارازیته میکند.

 

در تعدادی از زنبورهای خانواده آفلینیده، پدیده اتو پارازیتیسم دیده میشود یعنی تولید نتاج نر از طریق پارازیته کردن نتایج مادهی گونه خودش بوجود می آید. در شرایط گلخانه ای طول عمر زنبورهای ماده در دمای 18 تا 30 درجه سانتیگراد حدود 27 الی 30 روز است، بنابراین طول عمر زنبورهای کامل بشدت تحت تأثیر دما است.تعداد تخمهایی که هر حشره ماده میگذارد. بین 50 تا 350 عدد متغیر است و عوامل مختلفی از جمله ساختمان سطح برگ گیاهان در میزان کارآیی این زنبورها فوقالعاده مؤثر است. این زنبورها بر روی گیاهانی که سطح برگهایشان کرکدار است از کارآییخوبی برخوردار نیستند. در کشورهای اروپایی و آمریکایی این زنبورها به فراوانی تکثیر میشوند و برای کنترل بیولوژیک مگسهایسفید یا سفید بالکها مورد استفاده قرار میگیرند.

 

 

در سال ۱۹۹۱ در سطحی حدود چهار هزار هکتار در کشورهای آمریکایی واروپایی از این زنبورها برای کنترل بیولوژیک سفید بالکها استفاده شد.از دیگر عوامل کنترل سفید بالک ها قارچهای ورتیسیلیوم لکانئی (Verticilium lecanii) و آشرسونیا آلیرودیس ( Aschersonia aleyrodis) هستند. بعضی از فرآوردههای قارچ ورتیسیلیوم لکانئی مثل ورتالک ( Vertalec ) برای کنترل شتهها مورد استفاده قرارمیگیرد و فرآوردههای دیگر آن مانند مایکوتال( Mycotal ) برای کنترل سفید بالکها بکار میرود.

 

قارچ آشرسونیا آلیرودیس در روی حشرات کامل و تخم های بمیسیا تاباسی (Bemisia tabaci) و تریالئورودیس وپاراریوروم (Trialeurodes vaporariorum) عموماً ایجاد خسارت نمیکند بلکه فقط مراحل پورگی این آفات را مورد حمله قرار میدهد. و درمحیط هایی که تخم این قارچ پاشیده نشده است، نمیتواند گسترش پیدا کند. برخلاف قارچ ورتیسیلیوم لکانئی که میتواند در سطح برگ گیاهان گسترش یابد این گونه نمیتواند پراکنش خودش را افزایش بدهد.از دیگر دشمنان طبیعی سفید بالکها میتوان به کفشدوزک ها اشاره نمود که بعضی از گونه های آنها برای کنترل این آفات مورد استفاده قرار گرفته اند . از جمله گونه این کفشدوزک ها دلفاستوس پوسیلوس ( Delphastus pusilus) است که از دشمنان طبیعی مهم این آفات بشمار میرود.