دریافت عطر گل رز، فرآیندی حساس و دقیق است که به استخراج روغن یا اسانس گل رز از گلبرگهای آن منجر میشود. این عطر طبیعی که بهعنوان "روغن رز" یا "اسانس گل رز" شناخته میشود، یکی از ارزشمندترین و محبوبترین اسانسهای طبیعی در صنعت عطرسازی، آرایشی و دارویی است. در ادامه، روشهای اصلی دریافت عطر گل رز توضیح داده شده است:
1. تقطیر با بخار آب (Steam Distillation)
این روش یکی از رایجترین و قدیمیترین روشها برای استخراج اسانس گل رز است.
مراحل:
-
جمعآوری گلبرگها:
گلبرگهای تازه گل رز، معمولاً در ساعات اولیه صبح که عطر آنها قویتر است، جمعآوری میشوند. -
قرار دادن در دیگ تقطیر:
گلبرگها در دیگهای تقطیر همراه با آب قرار داده میشوند. -
تقطیر با بخار:
بخار آب از میان گلبرگها عبور کرده و مولکولهای عطر را با خود حمل میکند. -
جدا کردن اسانس:
بخار حاوی عطر در کندانسور به مایع تبدیل میشود و روغن اسانسی از آب جدا میشود.
مزایا:
- تولید اسانس خالص و طبیعی.
- مناسب برای تولید در مقیاس بزرگ.
2. استخراج با حلال (Solvent Extraction)
این روش برای تولید مطلقه رز (Rose Absolute) استفاده میشود، که یک شکل خالصتر از عطر گل رز است.
مراحل:
-
حل کردن عطر:
گلبرگها با یک حلال مانند هگزان مخلوط میشوند. -
استخراج عصاره:
عطر و سایر ترکیبات گلبرگها به حلال منتقل میشود. -
تبخیر حلال:
حلال تبخیر شده و ماده مومی شکلی به نام "کانکریت" باقی میماند. -
شستشوی کانکریت:
کانکریت با الکل شسته میشود تا مطلقه گل رز تولید شود.
مزایا:
- تولید محصولاتی با عطر قویتر.
- مناسب برای استفاده در عطرسازی لوکس.
3. روش جذب (Enfleurage)
این روش سنتی و قدیمی برای دریافت عطر گل رز به کار میرود و اکنون کمتر رایج است.
مراحل:
-
پوشاندن سطح با چربی:
یک لایه چربی بیبو روی سطحی صاف پهن میشود. -
قرار دادن گلبرگها:
گلبرگهای گل رز روی چربی قرار داده میشوند تا عطر خود را به آن منتقل کنند. -
تعویض گلبرگها:
گلبرگها چندین بار تعویض میشوند تا چربی کاملاً به عطر اشباع شود. -
استخراج عطر از چربی:
چربی معطر با الکل شسته میشود تا عطر استخراج شود.
مزایا:
- حفظ کیفیت طبیعی عطر.
- مناسب برای تولید در مقیاس کوچک.
4. استخراج با دیاکسید کربن فوق بحرانی (CO2 Extraction)
این روش مدرن از دیاکسید کربن در شرایط فشار و دمای بالا برای استخراج عطر استفاده میکند.
مراحل:
-
فشردهسازی CO2:
دیاکسید کربن به حالت فوق بحرانی (بین مایع و گاز) تبدیل میشود. -
مخلوط کردن با گلبرگها:
CO2 فوق بحرانی عطر گلبرگها را استخراج میکند. -
جداسازی عطر:
پس از کاهش فشار، CO2 به حالت گاز بازمیگردد و عطر باقی میماند.
مزایا:
- کیفیت بالا و خلوص بیشتر عطر.
- مناسب برای تولید محصولات طبیعی و ارگانیک.
5. خیساندن در روغنهای گیاهی (Maceration)
در این روش، گلبرگهای گل رز در روغنهای گیاهی غوطهور میشوند تا عطر آنها استخراج شود.
مراحل:
-
قرار دادن گلبرگها در روغن:
گلبرگها در روغنهایی مانند روغن زیتون یا جوجوبا خیسانده میشوند. -
استخراج عطر:
عطر گلبرگها به روغن منتقل میشود. -
صاف کردن روغن:
گلبرگها جدا شده و روغن معطر باقی میماند.
مزایا:
- روش ساده و کمهزینه.
- مناسب برای تولید محصولات خانگی.
نکات مهم در دریافت عطر گل رز:
-
انتخاب نوع گل:
گونههای مختلف گل رز، عطرهای متفاوتی دارند. بهطور مثال، رز "دمشقی" بیشترین میزان اسانس را دارد. -
تازگی گلها:
برای تولید عطر با کیفیت بالا، باید از گلبرگهای تازه استفاده شود. -
شرایط محیطی:
دمای مناسب و زمان مناسب برداشت گلها اهمیت بالایی دارد.
کاربردهای عطر گل رز:
-
عطرسازی:
عطر گل رز یکی از محبوبترین رایحهها در عطرسازی است. -
محصولات آرایشی:
استفاده در کرمها، لوسیونها و محصولات مراقبت از پوست. -
آروماتراپی:
عطر گل رز در آرامشبخشی و کاهش استرس نقش دارد.
جمعبندی
دریافت عطر گل رز، فرآیندی هنری و علمی است که از روشهای مختلفی انجام میشود. هر روش بسته به کاربرد موردنظر و میزان خلوص محصول، انتخاب میشود. نتیجه این فرآیند، تولید یکی از لوکسترین و خوشبوترین اسانسهای طبیعی است که ارزش بسیاری در بازار جهانی دارد.